1.
Jaki był stosunek Rosji do Żydów?
1862 - zniesiono specjalne podoatki jakie na nich nałożono
v dopuszczono też do wykonywania zawodów jakich nie mogli zbytnio
robic ale
v nie mogli byc nauczycielami chrzescijanami
v Caryca Katarzyna pozwoliła im mieszkać tylko na terenach po 3
rozbiorze
v Prawo kontanistów co 6 lat na 25 lat służby w wojsku
Odwilż sewatopolska Aleksander Car II – skrócenie służby wojsowej
z 25 lat do 6 lat (3 lata dla inteligencji), wprowadzono prawo do obrońcy i
złagodzono to dla zesłańców
v zamach na cara Aleksandra –
represje
v 1887 numerus clausus
v 1891 wygnanie z Moskwy
v 1903 Pogrom w Kiszymanie – migracja
v 1905 rewolucja rosyjska
2. Dlaczego
Żydzi migrowali w XIX w.?
Modernizacja i rozwój przemysłu,
bieda, prześladowania
4 miliony do lat
20 XX wieku wyjechało do USA, Palestyny, Kanady, Australii
3. Jaki był
stosunek Prus do Żydów?
a. edykt tolerancyjny 1750 - bogatsi żydzi
W pierwszej połowie XIX w Zrównanie praw Żydów
idostali prawa wyborcze,
nadawano germanskie nazwiska,
byli pobierani do wojska (w Księstwo Poznanskie)
4. Kim był
Sabataja Cwi i co zapoczątkował?
a. 18 w –żyd sefardyjsko
głosił szybkie nadejście mesjasza
herezja judaistyczna,
mesjasz,
przebywał w turcji i przeszedł na islam.
Sabataizm – poleganie na kabale i odrzucanie talmudu.
5. Jaki był
stosunek Austrii do Żydów?
a. Nie mogli być aptekarzami –
mogli zabić chrześcijan, cofnięto im prawa po Wiośnie Ludów
·
odzyskali w Austrowęgrzech
1867
6. Dlaczego
Żydzi zaczęli migrować do Palestyny?
a. Syjonizm, prześladowania
7. Co to jest
chasydyzm? I czym się symbolizował?
(Baal szem tow) 18wiek
ruch religijny o charakterze
mistycznym,
a. (pobożny) Cadycy, radość z modlitwy, radość, tańczenie na ulicy
b. Głosił zwalczanie zła nie złem, ale dobrem
c. Cadycy to jedni z nabardziej ortodoksyjnych
żydów
d. Walczyli z judaizmem trardycyjnym aż pojawili się haskale
8. Co to jest
frankizm? I czym się symbolizował? (Jakub Frank) też 18 wiek
a. Wcieliła się w niego dusza
Sabataja Cwiego, więc uważano go za mesjasza, zaczął głosić swoje nauki,
studiował kabałę, prześladowany przez judaizm tradycyjny rzucał na nie klątwę
cherem
„antytalmudyści”, twierdząc, że Tory nie da się pojąć za pomocą Talmudu
oczekiwanie nadejścia Mesjasza jest pychą
uciekł do turcji potem powrócił
galicja wschodnia
przeszli na islam
9. Co to jest
mesjanizm żydowski?
a. wiara w
nadejście Mesjasza jako namaszczonego króla Izraela z rodu Dawida, który zbawi
świat w ostatnim etapie ziemskiej historii. Po nadejściu Mesjasza zostaną
odbudowane królestwo żydowskie i świątynia jerozolimska, a także nastanie pokój
dla Żydów i świata. W okresach wielkich kryzysów Żydzi wyczekiwali Mesjasza –
wybawiciela.
10. Co to jest
mistycyzm żydowski?
a. w judaizmie
przekonanie o możliwości duchowego kontaktu z bóstwem, siłami nadprzyrodzonymi,
stawiające wyżej poznanie intuicyjne od rozumowego (racjonalnego). Mistycy
uważali, że dzięki silnemu uczuciu, wyostrzonej intuicji i żarliwej wierze
możliwe jest całkowite i nierozerwalne połączenie z Bogiem
11. Kim byli
kabaliści i tym samym kabała?
Kabaliści
kręgu aszkenazyjskiego rozważali możliwość obliczenia na podstawie wskazówek
ukrytych w Biblii daty końca świata, a co za tym idzie – przybycia Mesjasza.
Zgodnie z biblijną tradycją Torze przypisywali boski charakter. Uważali, że
zgłębienie tajemnicy kombinacji słów i liter pozwoli posiąść moc tworzenia,
jaką ma samo imię Boga. Wiązało się z tym marzenie o stworzeniu sztucznego
człowieka – golema (z hebr. ‘bryła’, ‘bezkształtna masa’) – który dzięki swojej
wielkości i sile ochroni Żydów przed prześladowaniami
12. Dlaczego i
gdzie powstało YIVO?
a. Żydowski instytut naukowy -
Powstało w Berlinie ale miało siedzibę w Wilnie a po wojnie w Nowym Jorku,
propagowano kulturę i język jidysz.
13. Kim byli
Cadycy?
a. Inaczej rabini chasydów, mogli
mieć bezpośrednie kontakty z Bogiem i uważano ich za świętych
14. Czy frankizm
był zagrożeniem dla judaizmu tradycyjnemu?
a. Początkowo tak ale w
ostateczności nie bo przeszli na chrześcijaństwo.
15. Jak judaizm
tradycyjny starał się bronić przed chasydami?
a. Rzucanie herem i studiowanie
tory
16. Kim byli
mitnagdim? (przeciwnicy)
a. Ruch który wywodził się
judaizmu tradycyjnego przeciwko chasydom i jego przestrzenianiu się przede
wszystkim na terenach Litwy.
17. Kim byli
maskile? (oświeceni – haskale) moskale
Zwolennicy
haskali głosili postulat emancypacji Żydów z cywilizacyjnego i kulturowego
getta, w jakim żyli od stuleci. Głosili konieczność świeckiego i nowoczesnego nauczania,
w którym ważną rolę miała odgrywać nauka obyczajów kraju zamieszkania oraz jego
języka. Wzywali do modernizacji własnej kultury, co miało polegać m.in. na
rezygnacji z tradycyjnego stroju na rzecz nowoczesnego, zgodnego z aktualnymi
trendami w modzie, oraz porzuceniu niektórych obyczajów i języka żydowskiego. W
domu Żyd a na zewnątrz nie.
Najważniejszy
to był ten z Berlina Mojżesz Mendelson
W domu bądź
Żydem ale poza nim człowiekiem
Galicja
Łączyli się z kulturą niemiecką
Krakow –
polska, a po uzyskaniu autonomi wszyscy
Największa
grupa maskili w prusach
Popierali
ruchy syjonistyczne i socjalistyczne
Teodor Herzl, Lew Troiki
Czasopismo
izraelita
18. Kim byli
Litwacy i jaki los ich spotkał?
a. potoczne
określenie Żydów przybywających do Królestwa Polskiego z rosyjskiej strefy
osiedlenia, głównie z zachodnich guberni –
obecnych terenów Litwy i północnej Białorusi.
Niegatywnie postrzeganie przez innych Żydów
19. Co umożliwiła
Żydom Wiosna Ludów?
a. Ukształtowały się pierwsze
żydowskie ruchy polotyczne i dążenie do równouprawnień
20. Jakie były
pogromy Żydów na ziemiach Pruskich?
a. Nie było pogromów.
21. Udział
Żydów w powstaniu listopadowym?
29
listopada 1830 – 21 października 1831
a. Tłukli się, ale statusy
organiczne, zero wojsk, i rządów
22. Udział
Żydów w powstaniu styczniowym?
22 stycznia 1863
23. Dla Kogo i
przez kogo była pisana gazeta Izraelita?
a. Po powstaniu styczniowym
ośrodkiem propagowania programu asymilacji i laicyzacji kultury żydowskiej stał
się „Izraelita” – tygodnik społeczny, literacki i naukowy, wydawany w Warszawie
1867
24. Czym był
sztetl i gdzie występował (miasteczko, tradycja i religia)
a. Z jidysz Miasteczko żydowskie
– większość ludności pochodzenia żydowskiego.
25. Jak
stanowiono prawo w sztetlach?
a. Tora i Talmud
26. Co to jest
antysemityzm i gdzie występował?
a. Wszędzie i wszelkie działania
przeciwko wszystkiemu co jest związane z Żydami.
Alphonse Toussenel
27. Aktywność
polityczna Żydów na ziemiach Polskich przed 1WŚ? (organizacja)
a. Ogólnożydowski związek
Robotniczy (Bund) – samoobrona
b. Koła bojowe samoobrony
robotniczej – wojna z japonią
c. Organizacja Bojowa PPS (polska
partia socjalistyczna) – inicjowała walki i demonstracje podczas rewolucji 1905
28. Czym jest
współczesny antysemityzm?
29. Jak wyglądał
antysemityzm w Polsce po 1WŚ (organizacja)
a. Narodowa Demokracja (Endecja)
b. Księża katoliccy
c. Pogromy
30. Jakie znamy
pogromy z tamtych czasów?
a. Białostocki 88,000
w ciągu 3 dni
31. Kim był
Teodor Herzl?
a. Austriacki (węgierski)
dziennikarz, syjonista, oskarżony o prace dla niemiec, państwo w palestynie,
kolonizacja palestyny
32. Jakie były
migracje Żydów Europejskich przed 1WŚ?
a. Zamorska (USA)
b. Wewnątrzeuropejska (głównie do
stolic) Galicja – tylko w Austrii, Wiedeń 50 lat 100tys
c. Alije
33. Stosunek
Żydów podczas walk polsko-ukraińskich w Galicji Wschodniej?
a. Milicyjne,
34. Co to jest
Żydokomuna i gdzie występowała? (wojna polsko-bolszewicka)
Żydokomuna – określenie przypisujące
Żydom główną rolę w stworzeniu i spopularyzowaniu ideologii komunizmu, który
miał im przynieść panowanie nad światem.
W Białymstoku – przy poparciu
miejscowych Polaków, Białorusinów i Żydów – komuniści utworzyli Tymczasowy
Komitet Rewolucyjny, który zapowiedział utworzenie polskiej republiki
radzieckiej, w której jidysz miał być jednym z języków urzędowych
35. Jak wyglądała
struktura rozmieszczenia Żydów w PL w okresie międzywojennym?
a. Na wschodzie najwięcej na
zachodzie mniej, głównie miasta
36. Dokąd
migrowali Żydzi w okresie międzywojennym?
a. USA, Palestyna, Argentyna,
Europa zachodnia
37. Czy Żydzi
brali udział w obronie Polski we wrześniu 1939? Jeżeli nie to dlaczego?
a. Straż Obywatelska – porządek w
mieście
b. Żydowski Komitet Obywatelski –
pomoc uchodźcom i bezdomnym
38. Gdzie i skąd
byli przesiedlani Żydzi podczas okupacji niemieckiej?
39. Czym były
Judenraty i kto nimi dowodził?
a. Rady Żydowskie, spisywały
ludność żydowską i spełniały zachcianki żydów,
b. Adam czerniaków :) warszawa
c. Haim Rumkowski :( łódź
40. Kto wydał
rozkaz ostatecznego rozwiązania kwestii Żydowskiej i jakie były tego skutki?
a. Reinhard Heydrich, - getta
powinny być w miastach z liniami kolejowymi, masowe mordy ludności żydowskich
41. Wymień 5 gett
a. Warszawskie, łódzkie,
krakowskie, lublińskie, wilnie
42. Wymień główne
centra zagłady żydów, obóz koncentracyjny
a. Chełmno nad Nerem , oświęcim,
majdanek, treblinjka,
43. Jak Żydzi
zapatrywali się na okupację Sowiecką
a. Początkowo
dobrze a potem nie
44. Einsatzgruppen
– wkraczali i zabijali
45. Kiedy i
dlaczego wybuchło powstanie w geccie warszawskim?
a. 19 kwietnia 1943 16 maja
do - ŻOB
46. Jak Duńczycy
uratowali swoich żydów?
a. Transport do Szwecji
47. Jak wyglądało
życie żydów w PL po drugiej wojnie
światowej
a. Centralny Komitet Żydów
-1.migracja, 2.odbudowanie 3.asymilacja
teatry
pogromów, Rzeszów, Krakowie
marzec 68 – frakcja Żydów została pokonana
żydy i chamy
48. Opisz pogrom
w Kielcach 1946
a. Chłopiec 3 dni zniknął
49. Opisz marzec
68’
a. Żydzi adios – protesty
studentów,
50. Jaki był
związek ZSRR do Żydów
a. Stalin tępił, Birobidżan,
Żydowski Obwód Autonomiczny
51. Jak wyglądało
życie życie w demokratycznej europie po 2WŚ
a. W niemczech chciano przyjmować
żydów, filosemityzm, można było mówić dobrze lub w ogóle, nie rozwiązane
kwestie z 2 wojny, wsparcie palestyny i grupówki młodzieżowe
52. Co to jest
kłamstwo oświęcimskie?
a. Brak dowodów na holocaust
David Irving, brytyjczyk, aresztowany w austrii
53. Ile żydów
przeżyło 2WŚ w PL
a. 250tys 350-500
54. Kiedy
powróciło zainteresowanie żydami w Europie
a. 1990
55. I kiedy
upadło to zainteresowanie
a. 2000
56. Jom kippur
a. Październik 1973 – odwet za
wojnę 6 dniową, koalicja państw arabskich, Egipt i Syria, militarne zwycięstwo
izraela
oddanie półwyspu wysnaj egiptowi
57. Ustawy
norymberskie -
a. Cześć fladze, czysta krew,
obywatelstwo rzeszy
58. Hagana (Irgun
Bet) 1920
Z początku organizacja o
charakterze samoobrony,
stopniowo rozszerzyła pole
działania na akcje odwetowe wobec atakujących gangów arabskich,
Po II wojnie światowej organizowała nielegalną
imigrację ocalonych z Holocaustu.
W 14 maja 1948Po utworzeniu państwa Sił
Obronnych Izraela.
14 maja 1948 600 tys żydów 1mil
arabów
59. Alija
a. Pierwsza 1881-1903 pogromy w
Rosji (Aleksander 2)
b. druga 1904-1913,
pogrom w Kiszynowie 40 tys, założono tel aviv
trzecie 1919-1923 nie znalezli miejsca dla siebie po wojnie
czwarta 1924-1931 ponad 150 tys osadników żydowskich
piąta 1933-39 – przed wojną, antysemityzmem i naciskami
60. Deklaracja
balfoura 2 listopada 1917
a. List wysłany przez
brytyjskiego lorda Balfoura, w celu przekazania informacji o chęci utworzenia
Żydowskiej siedziby narodowej w Palestynie.
61. Numerus
clausus
a. Ograniczenie liczby żydowskich
uczniów na uniwerstytetach 1887 10%
a w polsce w latach dwudziestych rząd postanowił by uniwersytety wybierały
62. Odwilż
posewatopolska
a. Aleksander Car II – skrócenie
służby wojsowej z 25 lat do 6 lat (3 lata dla inteligencji), wprowadzono prawo
do obrońcy i złagodzono to dla zesłańców
noc kryszatałowa – 9/10 listopada 1938
zamach w paryżu przez Gryszpana. (rodzina do Zbąszynia)
zaatakował ambasadę
pretekst do ataku żydów w niemczech
- zamordowano 91 osób narodowości żydowskiej[3];
- spalono 171 synagog[3];
- zniszczono 7500 sklepów należących do Żydów[3];
- zdemolowano 171 domów mieszkalnych;
- zbezczeszczono prawie wszystkie cmentarze (kirkuty) żydowskie;
- osadzono w obozach koncentracyjnych 26 tys. Żydów[3]
żegota
Rada Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu RP na
Kraj –
polska organizacja podziemna działająca w
latach 1942–1945,
jako
organ polskiego rządu na uchodźstwie,
której zadaniem było organizowanie pomocy
dla Żydów w gettach oraz poza nimi.
Neohaskale –
potępianie oderwania od kultury żydowskiej
Odnajdowanie
związków z ludem i masą
Judaizm reformowany nie byl popularny w Polsce głównie był w Prusach – zasięg
Aż do węgier
Akulturyzacja
Promowanie kultury świeckiej i języka hebrajskiego.
Słoma, Słomiński nazwał Żydów nie narodem ale wspólnotą
Syjoniści syjona – tylko palestyna
Pomoc dla żydów
USA zamknęło Alaskę
UK uważała ich za uchodźców ze złego kraju
Wrogiego kraju
Szwajcaria wzięła pieniądze z kont
USA i UK krytykowali ale nie robili nic
Finowie – Żydzi w armii
Bułgaria – nie oddałą żydów
Dania – król wywiózł
Chorwacja, słowacja i serbia
Wojna sześcio dniowa 6
– wojna
izraelsko-arabska stoczona
pomiędzy Izraelem a Egiptem, Jordanią i Syrią w 1967 roku.
Nieprawdziwe informacje że
izrael gromadzi wojsko przy syrii
Równouprawnienie
(emancypacja)
Francja
1831 judaizm za religię
1846 specjalna przysięga
dla żydów
Holandia, Skandynawia,
Wielka Brytania. Szwajcaria, Bułgaria
Praca – rzemieślnicy,
robotnicy, krawcowie, ale też część lekarze, dziennikarze, prawnicy
Potomkowie praca w banku
prusy
W okresie międzywojennym
60% drobnomieszczanie
Inteligencja 10%
Mały traktat wersalski – traktat podpisany 28 czerwca 1919 roku przez Polskę po I wojnie światowej łącznie z traktatem wersalskim i jako warunek jego zawarcia. Oba ratyfikował Naczelnik Państwa 1 września 1919 na podstawie ustawy z 31 lipca 1919[1].
Gwarantował poszanowanie i obronę praw mniejszości narodowych zamieszkujących Polsk
